trattato
Lato/ Olus,
post 110 a.C. - ante 109 a.C.
stele rettangolare parallelepipeda; il lato destro è stato rilavorato a guisa di cornice, costituita da una serie di dentelli, una gola rovescia decorata da un ornato vegetale, seguita da un'altra serie di dentelli. Questa rilavorazione era funzionale al riutilizzo della stele come cornicione monumentale nella Basilica di San Marco.
- FONTE DEI DATI Regione Veneto
- OGGETTO stele stele parallelepipeda
-
MATERIA E TECNICA
calcare/ a solchi
-
MISURE
Profondità: 10,5 cm
Altezza: 160 cm
Larghezza: 65,6 cm
-
CLASSIFICAZIONE
iscrizioni pubbliche
- AMBITO CULTURALE Ambito Culturale Greco-insulare/ Medio-ellenismo
- LUOGO DI CONSERVAZIONE Museo Archeologico Nazionale di Venezia
- LOCALIZZAZIONE Museo Archeologico Nazionale di Venezia
- NOTIZIE STORICO CRITICHE La stele, databile agli anni 110-109 a.C. o al massimo agli anni 109-108 a.C., è stata rinvenuta nel 1882 durante i lavori di restauro della Basilica di S. Marco, ove era stata riutilizzata come cornicione monumentale. Il testo, di difficile lettura per l'eccessiva frammentarietà della pietra, è stato integrato e ricostruito grazie alla trascrizione eseguita nel 1623 a opera di Domenico Molin di una copia trasportata Venezia da Francesco Molin intorno al 1620 e successivamente perduta.
- TIPOLOGIA SCHEDA Reperti archeologici
-
CONDIZIONE GIURIDICA
proprietà Stato
- ENTE COMPETENTE PER LA TUTELA S162
- ENTE SCHEDATORE Regione Veneto
- DATA DI COMPILAZIONE 1996
-
DATA DI AGGIORNAMENTO
2012
- ISCRIZIONI all'interno dello specchio epigrafico - Per la trascrizione del testo, si è fatto riferimento al Cornell Greek Epigraphy Project's database of Greek inscriptions: ἀγαθᾶι τύχαι. τάδε [συ]νέ[θεν]το Λά[τιοι καὶ] Ὀλ[όντιοι κοσμιόντων ἐν μὲν Λατῶι τῶν σὺν Πυλέ]- [ρ]ωι τῶ Ταλλαίω μηνὸ[ς Θιο]δαι[σί]ω τ̣ρ̣ι̣α̣κ̣[άδι, ἐν δὲ Ὀλόντι ἐπὶ τῶν σὺν Σωφρονίχωι τῶ] Ἀρίστιος μηνὸς Ἐλουσ[ιν]ίω τρια[κά]δι. [φίλος καὶ συμμάχος ἀλλάλοις ὑπομενῆν ἁπλόως καὶ] ἀδόλως ἐς τὸν πάν[τα χ]ρόνο[ν κ]αὶ τ[ὸν αὐτὸν φίλον καὶ ἐχθρὸν ἑξῆν. καἴ τίς κ ἐμβάλληι] 5 ἐς τὰν τῶν Λατίων [χώραν ἢ ἀ]ποτ[άμνηται χώρας τᾶς Λατίων ἢ φρώρια ἢ νά]- σος ἢ λ[ι]μ[έν]α[ς Λ]ατ[ίων καταλαμβά]νη[ται, βοαθησῆν τὸς Ὀλοντίος ἀπροφασίστως] παντὶ σθένει καὶ κ[ατὰ τὸ δυνατὸν τοῖς Λατίοις πολεμίοντας ἀπὸ χώρας. ὡσαύτως] δὲ καὶ εἴ τίς κα ἐς τὰν [τῶν Ὀλοντίων χώραν ἐμβάλληι ἢ ἀποτάμνηται χώρας τᾶς Ὀλοντίων ἢ φρώ]- ρια ἢ νάσος καταλαμ[βάνηται ἢ λιμένας Ὀλοντίων, βοαθησῆν τὸς Λατίος ἀπροφασίστως] 10 παντὶ σθένει καὶ κατὰ [τὸ δυνατὸν τοῖς Ὀλοντίοις πολεμίοντας ἀπὸ χώρας. ἐξέ]- στω δὲ τῶι βωλ[ο]μέ[νωι Λατίων ἐν Ὀλόντι πολιτεύεσθαι καὶ ἦμεν αὐτῶι γᾶς καὶ οἰκίας ἔγκτησιν] μ̣ε̣τέχ̣ο̣ντ̣ι θίνων κ[αὶ ἀνθρωπίνων πάντων ὧν καὶ οἱ ἄλλοι Ὀλόντιοι μετέχοντι, κα]- τὰ ταὐτὰ δὲ ἐξέστω [Ὀλοντίων τῶι βωλομένωι Λατοῖ πολιτεύεσθαι καὶ ἦμεν αὐτῶι ἔγκτησιν με]- τέχοντι θίνων καὶ ἀ[ν]θρ[ωπίνων πάντων ὧν καὶ οἱ ἄλλοι Λάτιοι μετέχοντι]· 15 ἐξαγωγὰν δὲ <ἦ>μεν τῶι τε [Λ]ατίωι ἐ[ξ Ὀλόντος καὶ τῶι Ὀλοντίωι ἐγ Λατῶς, κατὰ γᾶ]- ν μὲν ἀτελές, κατὰ θάλασσαν δὲ κατ[αβάλλονσι τὰ τέλια κατὰ τὸς ἑκατερῆ κειμένος νό]- μ[ο]ς, ὀμόσανσι ἐς ἰδίαν χρήιαν ἐξάγεν. [αἰ δέ τι κοινᾶι στρατευόμενοι ἕλοιμεν τῶν] πολεμίων, λανχάνεν ἑκατέρος κατὰ τὸς ἕ[ρ]π[οντα]ς ἄνδρα[ς. αἰ δέ κα πολεμίωντι ἑκατέ]- ραι πόλεις ἀπὸ χώρας, μἠξ<έσ>τω μηδατέρωι [σπο]νδὰς ἄγε[ν μήτ εἰρήναν τίθεσθαι, αἴ κα μὴ] 20 κοινᾶι αἱ πόλεις βωλεύσωνται. ἐξορκιξάντων δὲ κα[τ ἐνιαυτὸν τὰς ἀγέλας ἐν ἑκατέραι τᾶι] πόλει {ς}, ἐπεί κ ἐγδρ<ά>μωντι, οἱ κόσμοι ἐπ αὐτῶν κο[σ]μιόντ[ων, παριόντων ἐν μὲν Λατῶι Ὀ]- λοντίων πρειγήιας, ἐν δὲ Ὀλόντι Λατίων πρειγήι[ας], καὶ τὰν συ[νθήκαν ἀναγινωσκόντων] καὶ τὸν ὅρκον τελισκόντων ἐ<ν> μὲ[ν] Λατῶ̣ι ἐν τοῖς Θιοδασίοι[ς, ἐν δὲ Ὀλόντι ἐν τοῖς ] παραγγελλόντων δὲ οἵ τε Λάτιοι τοῖς Ὀλοντίοις καὶ οἱ Ὀλόν[τιοι τοῖς Λατίοις πρόπεμπτον(?) ἐ]- 25 πεί κα μέλλωντι ἀναγινώσ[κε]ν ἢ τὰς ἀγέλας ἐξορκίζεν. εἰ δέ [κα μὴ ἐξορκίξωντι οἱ Λάτιοι κόσμοι] ἢ μ[ὴ] παραγγήλωντι ἐπὶ τὰ[ν] ἀνάγνωσιν τᾶς συνθήκας ἢ μὴ ἀν[αγνῶντι, ἀποτε]- ισάν[τ]ων ὁ κόσμος ἕκα[στο]ς ἀργυρίω στατῆρας ἑκατὸν τοῖς Ὀ[λοντίοις. ὡσαύτως δὲ καὶ οἱ Ὀ]- λόντιοι ε̣ἰ [μ]ὴ ἐξο[ρκίξα]ιεν τὰς ἀγέλας ἢ μὴ παρανγήλαι[εν ἢ μὴ ἀναγνοῖεν τὰν συνθή]- καν καθὼ[ς] π[ρογέγρα]πται, ἀποτεισάντων οἱ κόσμοι ἀ̣ρ[γυρίω στατῆρας ἑκατὸν] 30 ἕκαστος [αὐτῶν τ]οῖς Λατίοις. καἴ κα κοσμίων [ἔλ]θηι Λάτιο[ς ἐς Ὀλόντα ἢ Ὀλόντιος] ἐς Λατών, τ[ό τε ἡμά]τ̣ιον ἀφφανῶ ἐχέτω καὶ ἑρπέτω ἐς π̣[ρυτανήιον καθώς] κα οἱ [κόσ]μ[ο]ι ἐς [ἑορ]τ̣ὰν ἢ̣ ποππὰν [ἕρ]πωντι. αἰ δὲ πλίονεν ἕ[ρποιεν Λάτιοι κόσμοι ἐς Βο]- λόεν̣τ̣α̣ ἢ Ὀλόντιοι ἐ[ς Λατώ]ν, παρ ἅτερ[ο]ν ἥσ̣θ̣ω ὁπῆ ἄγχι διω[ρισ ] [․․․ πρ]εισ̣γήιας ἕρπ[ε]ν̣. [αἰ] δέ τί κα̣ ἕ̣ληται Λατίωι ἢ Βολοντί[ωι, ἐπιόντων οἱ πρείγιστοι] 35 [οἱ ἐ]πὶ τα[ῖ]ς Εὐνομίαις οἱ ἑκατερῆ ἐρευνίοντες καὶ ῥυθμίττον[τες ] π̣ρ̣ὸ̣ς̣ αὐσαυτὸς καὶ τἆλλ[α] πάντα χρήμενοι, καθώς κα ἐπεικ[ὲς ἦι ] [δὲ] κ̣αὶ τὰς ὁδὸς τὰς ξε̣[νι]κὰς θίνας. αἰ δέ τίς κά τινα ἀδικήσηι ἐν τα[ύταις ταῖς ὁδοῖς], ἀ̣π̣οτεισάτω ἑξαπ[λόα τὰ π]ρόστι̣μα δίκαι νικαθές. ἦμεν δὲ καὶ ἐπιγα[μίας ἀλλάλοις. κύρι]- ον δ ἦμεν τὸν Λά[τιον ἐν] Βολόε[ν]τι πορτὶ τὸν Βολόντιον καὶ τὸν Βολόντιον π[ορτὶ τὸν Λά]- 40 [τ]ιον ἐν Λατῶι καὶ [πωλίο]ντα δι[ὰ τ]ῶ χρηοφυλα[κ]ίω καὶ ὠνιόμενον καὶ δανί[ζοντα καὶ] δανιζόμεν[ο]ν καὶ τἆλλ[α πάντα σ]υναλλ[άττ]οντα κατὰ τὸς τᾶς π[ό]λι[ος νόμος] τὸς ἑκατερῆ κει[μ]ένο[ς. ἑρπόντων] δὲ καὶ [ἐς τὰ]ς ἑ[ορτ]ὰς οἱ μὲν Λάτιοι ἔς τ[ε τὰ Θιοδάσια κἠς] τὰ Βριτομάρπεια, ὡ[σαύτως] δέ κ οἱ Βολόν[τιοι ἐς Λ]ατὼν ἔς τε τὰ Θιοδαίσια κ[ἠ]ς τὰ [ ] καὶ θίασον ἀγόν[των ․․․․․․ κα?]ὶ δρομέας ἀπ̣[․․․․․․]όντων καὶ θυόντων [καὶ τἆλλα κατὸ νομι]- 45 ζόμενον. εἰ δέ <τ>ί κα δ[όξηι ταῖ]ς πόλεσι βωλουσ[αμέναις ἐ]ξε[λὲν ἢ ἐνγράψαι, [ὅτι μέν κ ἐξέλοιεν, μή]- τε ἔνορκον μήτε ἔνθινον ἦμεν, ὅτι δέ κ ἐνγρά[ψα]ιεν, ἔνθινον κ[αὶ ἔνορκον ἦμεν. ἀνγρά]- ψαι δὲ καὶ τὰν συνθήκαν ἐς στάλ[αν λ]ιθίναν καὶ ἀνθέμεν ἑκατέρος ἐν τᾶι π[όλι, οἱ μὲν Λάτιοι ἐν] τῶι ἱαρῶι τᾶς Ἐλ[ε]υθ[υί]ας, οἱ δὲ Ὀλόντιοι ἐν [τῶ]ι Ζην[ὸ]ς τῶ Ταλλαίω. θέμεν δὲ κα[ὶ ἄλλας στάλας, τὰν] μὲν Κνωσοῖ ἐν τῶι ἱα[ρῶι τ]ῶ Ἀπ[έλλωνος] τῶ Δελ[φ]ιδίω, τὰν δὲ Λυττοῖ [ἐν τῶι] 50 ἱαρῶι τᾶς Ἀθανα[ί]ας [ ]ων τῶν δραπετικῶ[ν σωμάτων]. ὅροι τᾶς Λατίων χώρας. ἀπὸ θα[λάσσας ἂμ ποταμ]ὸν τὸν Κυμαῖον ἇι ὕδ[ωρ ῥεῖ καὶ ἐπὶ τὸς Ε․․․ ἐπὶ] τὰν Ἱππάγ[ρα]ν κἠς τὸν Βένκα[σον καὶ ἀπὸ τᾶς ἐπ]ιτολᾶς τῶ Βενκά[σ]ω [ἐκ τᾶς πέτρας περιαπ]- πέτιξ ἐς τὰν ἄλλαν πέτρ[αν, ἇι ἁ ταινία παρα]εχει, καὶ τουτῶ κατ[ὰ τᾶς κεφαλᾶς τᾶν ναπᾶν] τᾶν ἐμ Μίτοις καὶ ἐς [ ]Ι̣ τῶ πάλαι Χερσώτα [ ]- 55 ξακωνος αφ[ τὰν κεφ]αλὰ[ν] τᾶν ναπᾶν τᾶν ἐπ[άνω τῶ Ἑρμᾶ καὶ περιαππ]- έτιξ ἐπ[ὶ] τὸ ἄν[τρον ․․․․․․․ καὶ ἐς τὰν ὁδ]ὸν τὰν διά[μ]αξον ἄγον̣σ̣[αν ἐς τὸν Θινόμαρον] καὶ ἐς τὰν κε[φαλὰν ․․․․․] κάτω τῶ Γνά[φω] κ[αὶ το]υτῶ ἐς τὰν πέτρ[αν ἐς τὸν Παχύναμον] ἐς τὰν σκοπὰ[ν καὶ τουτῶ] ἐπὶ τὸ ἐξέδριον τῶ Κατανῶ ἧ αἱ θῆκαί ἐν[τι καὶ ἐς τὰν κάτω ἁλικὰν] καὶ ἐς τὰν ἄν[ω ὠίαν τὰς] πέτρας καὶ ἐς τὸν Βοίνωπα καὶ ἐς τὰν Ἱ[ππασίαν καὶ ἐς τὰν ὁδὸν] 60 τὰν ἄγον̣[σαν ἐπὶ Ἄκιμ]ον καὶ ἐς Ἰελκέτας ἐπὶ τ[ὸς] Κωρῆτα[ς καὶ ἂν Ἑλλῆν ἐς τὸ κοῖλον] αἷ ὕδωρ ῥεῖ κ[ἠς τὰν Σωρ]άσαν κἠς τὰν ὁδὸν κἠπ Ἐλάφω λίμνα[ν κἠς τὰν Δηράδα κἠς τὸν Ἀ]- χερδόεντα [κἠπ]ὶ Διὸ[ς ἄκρον κἠ]πὶ Δορείαν κἠς Κυρταί̣β̣αξον [κἠς τὸν Καταβαθμὸν καὶ πε]- ριαππέτις ἐ[ς τ]ὸν Σπιν[όεντα κἠς τ]ὰν Συωνίαν κ[ἠς τὸν Ἄρακα κἠς Χαμβρίτρασον ἇι] ὕδωρ ῥεῖ ἐ[ς τ]ὰ[ς] Πρινο[έσσ]α[ς κἠς] τὰν Δαττ[άλλαν κἠς τὸν Περιστεριῶνα καὶ περιαππ]- 65 έτις ἇι αἱ [σ]τεφ[άναι κἠς τ]ὰ[ν Δα]νάπαρξ[ον καὶ ἐς τὰν Αἴγυρον ἇι αἱ στεφάναι ἐς Παμφυρί]- ασον κἠ[ς τ]ὰν ὁδὸν τ[ὰν δα]μοσίαν κἠς [τὸν Ἐπαθέντα κατὰ ῥάχιν ἐς Συδάφνας τὰς ἄνω] [καὶ] κατὰ ποταμὸν [ἐς Κορδωΐ]λαν καὶ ἂν [ῥάχιν ἐς Λαγινάπυτον ἐπὶ τὸ ἄντρον κἠς Καλλιόρα]- σον ἐπὶ τὸ ἄντρον κ[ἠς Με]ταλλάπ[υτον ἐπὶ τὸν ποταμὸν κἂν τὸν ῥόον ἐπὶ τὸ Στιώτιον καὶ] τῶδε ἂν ῥάχιν ἐπὶ τ[ὸν Ἀ]κ̣άμαν[τα. ὅροι Λατίων πορτὶ Βολοντίος. ἀπὸ θαλάσσας ἐς Πλυμ]- 70 ῶν ἂρράχιν ἐπὶ τὸ ἀρ[χ]αῖον Ἀφρ[οδίσιον καὶ τουτῶ ΩΣΤΩΔΕΡΕΩΘΗΝΩ τῶ τεμένιος οἱ ὅροι οἱ] ἐς τὸν βορέαν ἔχοντες κἠς [τὰν Αἱρεπὼ κἠς τὰν Πρυμνίτισσαν κἠπὶ τᾶς Καλολάκκας] τ[ὰ]ν περίβασιν κἠς Ἀρχελάρ[χαν ἐς τὰν Δηράδα ἐπ ἀρτίων πρίνων κἠς τὸν Ἀκάμαντα]. ὅρκος Λατίων· ὀμνύω τὰν Ἱστία[ν καὶ τὸν Ζῆνα τὸν Κρηταγενία καὶ τὰν Ἥραν καὶ τὸν Ζῆ]- να τὸν Ταλλαῖον καὶ τὸν Ποσειδᾶ[ν καὶ τὰν Ἀμφιτρίταν καὶ τὸν Ἀπέλλωνα τὸν Πύ]- 75 τιον καὶ Λατὼν κἄρτεμιν καὶ Ἄρ[εα καὶ τὰν Ἀφροδίταν καὶ τὰν Ἐλεύθυιαν καὶ τὰν Βριτό]- μαρπιν καὶ Ἑρμᾶν καὶ Κωρῆτας καὶ Ν[ύμφας καὶ τὸς ἄλλος θιὸς πάντας καὶ πάσας· ἦ] μὰν ἐγὼ τοῖς Ὀλοντίοις ἐμμε[νίω ἐν τᾶι φιλίαι καὶ συμμαχίαι καὶ ἰσοπολιτείαι] καὶ τοῖς ὅρκοι[ς] ἐμμενίω κα[ὶ βοαθησίω ἁπλόως καὶ ἀδόλως καὶ κατὰ γᾶν καὶ κατὰ] [θά]λασσαν, καἴ τίς κα πολε[μίων Ὀλοντίοις ἐφέρπηι ἐπὶ πόλιν ἢ ἐπὶ χώραν ἢ ἐπ ὠρεῖα ἢ] 80 [λι]μένας τὸς τῶν Ὀλοντίων, [καὶ οὐ προλειψίω οὔτε ἐν πολέμωι οὔτε ἐν εἰρήναι, ἀλλ ἐμ]- [με]νίω ἐν τοῖς ὅρκοις τοῖς συ[γκειμένοις δίκας τε καὶ πράξεις διδόναι καθώς] [κα] συνθιώμεθα. εὐορκίοντ[ι μὲν ἦμεν πολλὰ καὶ ἀγαθά, ἐπιορκίοντι δὲ τὰ] [ἐν]αντία. ὅρκος Βολοεντί[ων ὁ αὐτός]. ἐπὶ κόσμων <Λατοῖ> μὲν τῶν σὺν Μαι- 85 ναίωι τῶ Χαιρνητάδα μηνὸς Θερμολαίω δε- κάται, ἐν δὲ Ὀλόντι ἐπὶ τῶν σὺν Κρατίνωι τῶ Ἀρι- στωνύμω μηνὸς Ἡραίω δε- κάται, ἔδοξε Λατίοις καὶ 90 Ὀλοντίοις κοινᾶι βωλευ- σαμένοις προσθέμεν πρὸς τὰν φιλίαν καὶ συμ- μαχίαν καὶ ἰσοπολιτείαν καὶ πρὸς τἄλλα φιλάν- θρωπα τὰ γεγονότα ταῖς 95 πόλεσι καὶ τὰ νῦν δόξαν- τα προσγράψαι πρὸς τὰς παρ αὐσαυτοῖς στάλας, χρήσιμα ὄντα καὶ συμ- φέροντα ὅπως μᾶλλον αὔ- 100 ξηται ἁ φιλία. - capitali - a solchi - greco
- LICENZA METADATI CC-BY 4.0
ALTRE OPERE DELLO STESSO AMBITO CULTURALE
condividi
